Mediacje przed rozwodem. Prawo czy konieczność?

Pomoc mediatora w przypadku rozwodu, zwłaszcza kiedy małżonkowie mają małoletnie dzieci, pozwoli szybciej rozwiązać sporne kwestie i osiągnąć porozumienie satysfakcjonujące obie strony. Czy uczestnictwo w mediacjach jest obowiązkowe dla rozwodzącej się pary? Ile kosztuje zatrudnienie mediatora?

Mediacje przed rozwodem. Prawo czy konieczność?
  • Dorota Kraskowska
  • /
  • 24 maja 2020

Wszelkie kwestie dotyczące mediacji w sprawach o rozwód i separację zostały uregulowane w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (Kpc) w art. 436 (skierowanie małżonków do mediacji) oraz w art. 1831 — 18315 (mediacja i postępowanie pojednawcze). Sąd może skierować strony do mediacji, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa. Przedmiotem mediacji — oprócz pojednania małżonków — może być również wsparcie procesu negocjacji między stronami w kwestiach alimentacyjnych lub majątkowych. 

Kiedy warto przeprowadzić mediacje?

Mediator jest bezstronnym ekspertem od konfliktów, nie opowiada się za żadną ze stron, jego zadaniem jest pomoc małżonkom w przedstawieniu swoich stanowisk, w poznaniu i zrozumieniu argumentów drugiej strony i pomoc w wypracowaniu wspólnych rozwiązań, satysfakcjonujących dla obu stron. Obowiązkiem mediatora jest zachowanie w tajemnicy wszystkich informacji, o których dowiedział się w związku z prowadzonym procesem mediacyjnym. Z obowiązku zachowania tajemnicy mogą go zwolnić jedynie strony, które podpisały z nim umowę o prowadzenie negocjacji.  

Pomoc mediatora może okazać się skuteczna w następujących okolicznościach:

  • rozwód, separacja,

  • podział majątku po rozwodzie,

  • uregulowanie kwestii alimentacyjnych,

  • ustalenie zasad opieki nad małoletnimi dziećmi — efektem porozumienia między rodzicami jest ustalenie planu opieki rodzicielskiej, który zawiera zasady sprawowania opieki nad dzieckiem po rozwodzie rodziców, kwestie dotyczące kontaktów z rodzicem, który nie mieszka na co dzień z dzieckiem oraz kontaktów z pozostałymi członkami rodziny (np. dziadkami), a także zasady dotyczące finansowania potrzeb dziecka.

Mediacje nie są obowiązkowe, są przeprowadzane za zgodą obu stron — pozwanego i powoda. Podstawowymi zasadami mediacji są dobrowolność (art. 1831 § 1 Kpc) i poufność (art. 1834 § 1 Kpc). Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania.

Jeżeli sąd wyda postanowienie o skierowaniu sprawy na mediację podczas posiedzenia niejawnego, strony mają prawo nie wyrazić zgody na taki proces. Mediacje nie odbędą się, jeśli jedna ze stron w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie zgodziła się na przeprowadzenie mediacji. 

Małżonkowie mogą skorzystać z mediacji także przed wniesieniem sprawy o rozwód. Listy stałych mediatorów oraz ośrodków mediacyjnych można znaleźć na stronach poszczególnych sądów okręgowych. W takiej sytuacji mediacje rozpoczną się po podpisaniu umowy, w której określa się przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób jego wyboru.

Mediatorem może być osoba, która ma wykształcenie z zakresu prawa, psychologii, pedagogiki, socjologii oraz posiadająca wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych. Koniecznym warunkiem jest posiadanie pełnej zdolność do czynności prawnych i korzystanie w pełni z praw publicznych. Mediatorem nie może być sędzia (nie dotyczy sędziów w stanie spoczynku).

CZYTAJ TEŻCzym różni się separacja od rozwodu?

Ile kosztuje mediacja przed rozwodem? 

Czy decyzja sądu o skierowaniu sprawy do mediacji wiąże się z jakimiś opłatami dla rozwodzących się małżonków? O kosztach związanych z mediacją mówi art. 1835 Kpc: “Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot wydatków obciążają strony”.

Mediacja nie jest darmowa. Pierwsze spotkanie z mediatorem wynosi 150 zł (plus VAT), kolejne spotkania — 100 zł (plus VAT). Całkowity koszt mediacji nie może być wyższy niż 450 zł (plus VAT). Za proces mediacyjny strony solidarnie płacą po połowie.

Ile trwają mediacje?

Sąd wyznacza czas trwania procesu mediacyjnego na okres do 1 miesiąca. Może się również zdarzyć, że na zgodny wniosek obu stron sąd wyznaczy dłuższy termin na przeprowadzenie mediacji. Jeśli w trakcie trwania mediacji okaże się, że i ten dłuższy termin jest niewystarczający, może on zostać ponownie przedłużony na zgodny wniosek stron, jeśli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Średni czas trwania mediacji w trakcie sprawy rozwodowej wynosi ok. 3 miesiące.

Po zawarciu ugody przez strony, mediator niezwłocznie składa protokół w sądzie, w którym toczy się sprawa o rozwód lub separację. Ugoda zawarta przed mediatorem ma — po jej zatwierdzeniu przez sąd — moc prawną ugody zawartej przed sądem. Wszelkie zapisy ugody zostaną przez sąd uwzględnione w wyroku orzekającym rozwód. 

Może również zdarzyć się tak, że w toku mediacji stronom nie uda się dojść do porozumienia. Gdy mediacje zakończą się fiaskiem, sprawa ponownie trafi do sądu.

CZYTAJ TEŻ Rozwód z orzekaniem o winie

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!