Czy można wystąpić o alimenty bez rozwodu?

Alimenty bez rozwodu to pojęcie potoczne. Zgodnie z prawem można o nie wystąpić dopiero w momencie rozwodu. Chodzi tu o sądowe wyegzekwowanie świadczenia w sytuacji, kiedy jedna ze stron przestaje w trakcie związku małżeńskiego łożyć na zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny i gospodarstwa domowego.

Czy można wystąpić o alimenty bez rozwodu?
  • Dorota Kraskowska
  • /
  • 23 maja 2020

Co należy do obowiązków małżeńskich?

Zanim odpowiemy na pytanie, kiedy w trakcie trwania małżeństwa można wystąpić o wypłatę świadczenia na utrzymanie rodziny, przyjrzyjmy się, co Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRiO) mówi na temat praw i obowiązków małżeńskich. Zgodnie z art. 23 KRiO, małżonkowie mają równe prawa i obowiązki. Te ostatnie mogą mieć charakter zarówno niemajątkowy, jak i majątkowy.

KRiO wymienia następujące obowiązki małżeńskie: wspólne pożycie, wzajemną pomoc, wierność oraz do współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek małżonkowie założyli. 

Wspólne pożycie to zarówno współżycie cielesne małżonków, jak i utrzymywanie więzi uczuciowej, a także prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Obowiązek wzajemnej pomocy dotyczy wielu obszarów: gospodarstwa domowego, wychowywania dzieci, pomocy materialnej, a także wzajemnego wsparcia w trudnych sytuacjach, np. w chorobie. Sąd kierując się obowiązkiem świadczenia wzajemnej pomocy nie wyda orzeczenia o separacji, gdy jedno z małżonków zachorowało na ciężką chorobę i separacja byłaby dla niego rażącą krzywdą i pozbawieniem realnej pomocy. Takie orzeczenie byłoby również sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Obowiązek zachowania wierności to powstrzymywanie się od utrzymywania kontaktów seksualnych z osobami trzecimi oraz kontraktów o charakterze erotycznym, nawet jeśli nie doszło do zbliżenia cielesnego. Współdziałanie dla dobra rodziny to nie tylko wspólne podejmowanie ważnych decyzji dotyczących rodziny, ale również obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny  — adekwatnie do swoich sił, możliwości zarobkowych i majątkowych.

CZYTAJ TEŻ Czym różni się separacja od rozwodu?

Kiedy można wystąpić o alimenty w trakcie trwania małżeństwa?

O “alimenty bez rozwodu” można wystąpić w sytuacji, kiedy jedno ze współmałżonków przestaje zaspokajać potrzeby rodziny. Działaniami na niekorzyść rodziny, które stanowią podstawę do wystąpienia o wypłatę świadczenia na zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny, będą na przykład:

  • Brak zainteresowania gospodarstwem domowym. 
  • Nieuczestniczenie w wychowaniu dzieci.
  • Niedokładanie się do budżetu domowego.

    Ale nie zawsze niedokładanie się do budżetu domowego będzie przesłanką do wystąpienia o wypłatę takiego świadczenia. Jeśli jedno z rodziców pracuje zarobkowo, a drugie wychowuje dzieci i zajmuje się domem — wtedy oboje w sposób prawidłowy zaspokajają potrzeby rodziny. Ustawodawca mówi o tym, że małżonkowie mają realizować obowiązek współdziałania na rzecz dobra rodziny odpowiednio do swoich sił, zdolności oraz możliwości zarobkowych.

    Pozew o wypłatę świadczenia na utrzymanie rodziny należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania strony składającej pozew. Jest on zwolniony z opłaty sądowej.

    W pozwie należy podać swoje żądanie (wypłata świadczenia alimentacyjnego względem rodziny) i wskazać wszelkie okoliczności na poparcie tego żądania. Małżonek dochodzący roszczeń może również wystąpić z wnioskiem o przesłuchanie świadków. Dołączony do pozwu materiał dowodowy (w postaci zaświadczeń o zarobkach, faktur, paragonów i rachunków) może okazać się pomocny w wydaniu przez sąd orzeczenia w sprawie.

    Nie mamy dzieci. Czy w takiej sytuacji mogę wystąpić o alimenty bez rozwodu?

    Zgodnie z art. 27 KRiO, małżonek może dochodzić zaspokajania potrzeb zarówno wtedy, gdy rodzina składa się z małżonków oraz ich dzieci będących na ich utrzymaniu, jak również — kiedy w rodzinie nie ma dzieci. Małżonkowie bezdzietni również mają obowiązek współdziałania dla dobra rodziny. 

    Brak dzieci nie jest przeszkodą do dochodzenia swoich roszczeń alimentacyjnych w sytuacji, kiedy jedno z małżonków przestaje zaspokajać potrzeby rodziny — nie z powodu przyczyn obiektywnych (choroba lub utrata pracy), ale z racji rażąco niewłaściwego postępowania (np. konflikt z prawem) czy intencjonalnego uchylania się od podjęcia pracy zarobkowej.

    Alimenty bez rozwodu. Wysokość świadczenia

    Sąd ustalając wysokość świadczenia weźmie pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe strony zobowiązanej do płacenia alimentów, a także usprawiedliwione potrzeby dzieci i uprawnionego współmałżonka. Świadczenie będzie ustalone na zasadzie równej stropy, co oznacza, że małżonkowie mają prawo do życia na takim samym poziomie — strona zarabiająca mniej lub w ogólne nie powinna żyć w małżeństwie na gorszym poziomie niż strona lepiej zarabiająca, a stopa życiowa dzieci ma być adekwatna do poziomu życia rodziców. Sąd ustalając wysokość świadczenia weźmie pod uwagę wszystkie koszty utrzymania rodziny oraz wysokość finansowego wkładu strony pozwanej z czasów, kiedy adekwatnie do swoich możliwości zapewniała środki na utrzymanie rodziny i gospodarstwa domowego.

    Sąd może również orzec, aby dochody strony pozwanej były w całości lub w części wypłacane bezpośrednio współmałżonkowi dochodzącemu roszczenia.

    CZYTAJ TEŻ Jak samodzielnie napisać pozew o rozwód bez orzekania o winie?

    Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
    Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

    Security Magazine

    Czy ten artykuł był przydatny?

    Newsletter

    Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!