Od 1 października wchodzi w życe reforma Kodeksu karnego. Co się zmieni?

W trosce o bezpieczeństwo Polaków

Ministerstwo Sprawiedliwości w centrum swoich działań zawszestawia bezpieczeństwo Polaków. Właśnie dlatego opracowano zmiany w Kodeksiekarnym, które skutecznie odstraszają przed popełnieniem przestępstw.

– Zmiany kodyfikacji karnych w sposób zasadniczy zmieniająpolitykę karną wobec najgroźniejszych przestępców, sprawiając, że uczciwiludzie mogą czuć się bezpieczne i mieć przekonanie, że ich codzienne życie niebędzie zagrażane przez bandytów – powiedział Minister Sprawiedliwości ZbigniewZiobro.

Reforma Kodeksu karnego zawiera również szereg wskazówek dlasądów, które precyzują okoliczności obciążające i łagodzące – wcześniej byłyone opisane w sposób ogólny. W odniesieniu do tych pierwszych są to m.in.uprzednia karalność, popełnienie przestępstwa z premedytacją, działanie zeszczególnym okrucieństwem czy pod wpływem alkoholu. Z kolei do okolicznościłagodzących zaliczają się np. dobrowolne ujawnienie przestępstwa, pojednaniesię z pokrzywdzonym czy naprawienie szkody.

Elastyczny wymiar kar i podwyższenie sankcji za najcięższeprzestępstwa

W ramach reformy podniesiona zostanie górna granicaterminowej kary pozbawienia wolności – z 15 do 30 lat. Do tej poryfunkcjonowała jej trzykondygnacyjna struktura (do 15 lat, 25 lat, dożywocie),co sprawiało, że możliwość zasądzania kar była mało elastyczna. Zmianyw Kodeksie karnym likwidują instytucję osobnej kary 25 lat więzienia,jednocześnie umożliwiając sądom wymierzanie kary np. 18 lat pozbawieniawolności, jeśli uznają taki wymiar za odpowiedni.

Na 30 lat więzienia skazani będą mogli zostać sprawcyzabójstw oraz ciężkiego uszkodzenia ciała ze skutkiem śmiertelnym. Zwiększy sięponadto okres przedawnienia karalności zabójstwa – z 30 do 40 lat.

Ukrywanie się przed policją w rzepaku to kiepski pomysł [FILM] Jakub Stasak

Wydłuży się również okres próby przy warunkowym zwolnieniu zkary dożywotniego pozbawienia wolności. Po zmianie Kodeksu karnego dlaskazanych na dożywocie będzie on dożywotni, podczas gdy przed reformąwynosił zaledwie 10 lat. Nowelizacja wydłuża także z 25 do 30 lat okres,po którym skazani na dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie.

Podwyższone sankcje za szereg przestępstwprzeciwko zdrowiu i życiu

Górna granica kary za rozbój zostanie podwyższona z 12 do 15lat więzienia. W przypadku rozboju z użyciem broni – do 20 lat. Nowe przepisyzakładają również, że za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu grozićbędzie do 20 lat pozbawienia wolności. Przestępcy dopuszczający się handluludźmi czy porwania dla okupu będą podlegać karze od 3 do 20 lat więzienia. Wprzypadku pozbawienia wolności ze szczególnym udręczeniem okres ten będziewynosić od 5 do 25 lat.

Za przyjęcie korzyści majątkowej w wysokości ponad 200 tys.złotych górna granica kary zostanie podwyższona z 12 do 15 lat więzienia. Wprzypadku łapówki o wartości przekraczającej milion złotych kara będzie mogławynieść do 20 lat pozbawienia wolności. Ponadto w odniesieniu do przetargów, wktóre zaangażowane są publiczne pieniądze, prokuratura będzie mogła podejmowaćdziałania z urzędu, bez konieczności czekania na złożenie stosowanegozawiadomienia. 

Kara bezwzględnego dożywocia

Opracowana w Ministerstwie Sprawiedliwości reforma Kodeksukarnego wprowadza instytucję bezwzględnego dożywocia. Sprawcy najcięższychzbrodni i recydywiści już nie będą mogli ubiegać się o zwolnienie warunkowe,aby dalej popełniać przestępstwa. Będą oni izolowani od reszty społeczeństwa.

Jak zdobyć zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego?Anna Pakaszewska-Cetera

Bezwzględne dożywocie będzie mogło być orzekane w dwóchprzypadkach. Po pierwsze, może być ono zastosowane w przypadku osób, którepoprzednio były prawomocnie skazane na dożywotnie pozbawienie wolności lub karęwięzienia co najmniej 20 lat za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu,wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub za przestępstwoo charakterze terrorystycznym. Po drugie – jeżeli charakter i okolicznościczynu oraz właściwości osobiste sprawcy wskazują, iż pozostawanie go na wolnościspowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolnościseksualnej innych osób.

Surowość wobec recydywistów, gwałcicieli i pedofilów

Reforma Kodeksu karnego zaostrza sankcje za poważneprzestępstwa na tle seksualnym, w tym czyny pedofilskie.

Za zgwałcenie dziecka sprawcy będzie grozić od 5 do 30 latwięzienia lub dożywocie. Jest to istotna zmiana, ponieważ przednowelizacją dolna granica kary wynosiła 3 lata, a górna – zaledwie 15 lat. Cowięcej, w przypadkach zgwałcenia dziecka lub popełnienia przestępstwazgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem wyłączono przedawnienie karalności.

Z kolei w odniesieniu do innych przestępstw seksualnych naszkodę małoletniego albo występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych naszkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 latpozbawienia wolności, przedawnienie karalności przestępstwa nie będzie mogłonastąpić przed ukończeniem przez małoletniego 40. roku życia.

Wprowadzono także nowe typy kwalifikowane zgwałcenia (m.in.na kobiecie ciężarnej, z posługiwaniem się bronią palną czy z nagrywaniemprzebiegu czynu). Za te przestępstwa grozić będzie kara od 3 do 20 latwięzienia. Ponadto, w przypadku recydywistów seksualnych zwolnienie warunkowebędzie możliwe wyłącznie po odbyciu 75% kary.

Nowe typy przestępstw

W ramach nowelizacji za przestępstwa uznano czyny, które wprzeszłości nie były karalne, mimo ich niezaprzeczalnej szkodliwościspołecznej. Należą do nich przyjęcie zlecenia zabójstwa oraz przygotowanie doniego – zagrożone karą więzienia od 2 do 15 lat; nowy typ wymuszeniarozbójniczego: wymuszenie mienia poprzez szantaż – od roku do 10 latpozbawienia wolności; uchylanie się od naprawienia szkody wyrządzonejprzestępstwem – od 3 miesięcy do 5 lat więzienia (przed reformą za ten czyngroziła jedynie egzekucja komornicza). 

Co więcej, w ramach nowelizacji Kodeksu karnego kradzieżtablic rejestracyjnych – które zazwyczaj służą złodziejom do okradania stacjibenzynowych – przestanie być traktowana jako wykroczenie. Nowe przepisyzakładają, że taki czyn będzie przestępstwem, za które grozi nawet 5 latwięzienia.  

Podwyższono również kwotę – od 500 do 800 złotych – odktórej kradzież przestaje być wykroczeniem, a staje się przestępstwem.

Koniec z pobłażliwością wobec pijanych kierowców

Dane Komendy Głównej Policji wskazują, że przez pierwszepółrocze 2023 r. policjanci zatrzymali ponad 47 tysięcy nietrzeźwych kierowców.Stanowią oni poważne zagrożeniena drogach i doprowadzają do śmiertelnych wypadków. Podwyższenie kar dlapijanych kierowców skutecznie odstraszy osoby, które wsiadają za kierownicę poalkoholu.

Przed gruntowną reformą Kodeksu karnego za prowadzeniepojazdu po raz kolejnypod wpływem alkoholu można było otrzymać rażąco niskie kary – grzywnę lubograniczenie wolności. Dzięki zmianom Ministerstwa Sprawiedliwości wobec„pijanych recydywistów” nie będzie można orzec kar o charakterze wolnościowym –będzie im grozić wyłącznie kara pozbawienia wolności.

Jeśli kierowca pijany lub odurzony narkotykami spowodujewypadek ze skutkiem śmiertelnym, będzie mu grozić kara od 5 do 16 latwięzienia. W analogicznej sytuacji, jeśli ofiara dozna ciężkiego uszczerbku nazdrowiu, sąd może orzec karę od 5 do 20 lat pozbawienia wolności.

Co więcej, dotychczas kierowcy próbowali tłumaczyć się, żewypili alkohol po wypadku, zrzucając to na karb zdenerwowania. Takie zachowanianie będą już bezkarne. Nowe regulacje przewidują bowiem identyczne sankcje dlaprowadzącego pojazd, który pił alkohol (lub zażywał środek odurzający) powypadku, a przed zbadaniem przez policję. Skończono także z tolerancją wobeckierowców, którzy uciekli z miejsca zdarzenia, aby uniknąć badania poziomualkoholu we krwi. Nowe przepisy zakładają, że wobec nich będą wyciągane takiesame sankcje jak wobec pijanych kierowców.

Z kolei 14 marca 2024 r. wejdą w życie przepisy zakładającekonfiskatę pojazdów nietrzeźwym kierowcom.

Osobom, które kierowały samochodem mając co najmniej 1,5promila alkoholu we krwi, pojazd zostanie skonfiskowany. Jeśli kierowcaspowoduje wypadek, straci pojazd w przypadku posiadania we krwi przynajmniejpromila alkoholu. Jeżeli w takich sytuacjach zawartość alkoholu we krwiwyniesie od 0,5 do 1 promila, wówczas decyzja o ewentualnym przepadku pojazduzależeć będzie od oceny sądu.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.