Który organ ma prawo odebrać odznaczenia i ordery?

Ordery i odznaczenia w polskim systemie prawnym

Zgodnie z artykułem 138. Konstytucji, ordery i odznaczenia nadaje Prezydent Rzeczypospolitej.

Najbardziej szczegółowo regulującym wspomnianą procedurę aktem prawnym jest zaś ustawa z dnia 16 października 1992 roku o orderach i odznaczeniach.

Czym jest i jakie kompetencje posiada Trybunał Stanu?Jakub Stasak

W swoim 1. artykule stanowi ona, iż ordery i odznaczenia są:

„Najwyższym wyróżnieniem zasług cywilnych i wojskowych położonych w czasie pokoju lub wojny dla chwały i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej”.

Wyróżnienia te nadaje się obywatelom polskim, jak również cudzoziemcom, w uznaniu zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej lub jej obywateli, a także stosownie do zwyczajów międzynarodowych.

Co niezwykle istotne, aby przyjąć order, odznaczenie lub inne wyróżnienie nadane przez najwyższe władze innego państwa, obywatel polski musi uzyskać zgodę Prezydenta.

Jak wygląda procedura pozbawiania odznaczeń i orderów?

Decyzję o pozbawieniu odznaczeń i orderów podejmuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, a zapada ona:

• na wniosek Kapituł Orderów,

• na wniosek innych organów, które wnioskowały do Prezydenta o nadanie danego orderu (np. Prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów),

• z inicjatywy własnej głowy państwa (po uprzednim zasięgnięciu opinii wnioskodawcy lub odpowiedniej Kapituły Orderu).

Pozbawienie orderu lub odznaczenia możliwe jest w przypadku stwierdzenia, że:

• nadanie orderu lub odznaczenia nastąpiło w wyniku wprowadzenia w błąd,

• odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny orderu lub odznaczenia.

Decyzja powyższa dotyczyć może wszystkich lub jedynie części orderów i odznaczeń.

Postanowienia Prezydenta w sprawie pozbawienia orderów lub odznaczeń każdorazowo publikowane są w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Prezydenckie prawo łaski — jak wygląda procedura?Jakub Stasak

Przepisy cytowanej ustawy nie precyzują, popełnienie jakich czynów może prowadzić do uznania osoby odznaczonej za „niegodną” przyznanych jej wyróżnień.

W żaden sposób nie wskazano ponadto oficjalnej ścieżki, na której następowałoby uznanie danego czynu za podstawę do pozbawienia orderów i odznaczeń, co do zasady przyjmuje się jednak, że jest nią prawomocna decyzja sądu o winie odznaczonego.

Ordery i odznaczenia, a pozbawienie praw publicznych

Na mocy artykułu 40. Kodeksu karnego:

„Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw”.

Orzeczenie przez sąd pozbawienia praw publicznych ma charakter fakultatywny i następuje w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż trzy lata, za przestępstwo popełnione „w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie”.

Oceny tego, czy pobudki popełnienia danego przestępstwa wyczerpują powyższe znamiona, dokonuje sąd, biorąc pod uwagę indywidualne okoliczności konkretnej sprawy.

Jak wygląda procedura nadania polskiego obywatelstwa?Jakub Stasak

Według artykułu 25. ustawy z dnia 26 marca 1982 roku o Trybunale Stanu właśnie utrata części lub wszystkich orderów, odznaczeń i tytułów honorowych jest także jedną z kar, które na osoby bezpośrednio podlegające jej jurysdykcji może nałożyć ta instytucja.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.