Czynne prawo wyborcze osób pozbawionych wolności

Zgodnie z zarządzeniem prezydenta Andrzeja Dudy, 15 października 2023 roku odbędą się wybory parlamentarne. Możliwość oddania głosu dostaną również osoby osadzone w aresztach śledczych i zakładach karnych. Jakie zależności występują między posiadaniem czynnego prawa wyborczego a pozbawieniem wolności? Wyjaśniamy.

Czynne prawo wyborcze osób pozbawionych wolności
  • Jakub Stasak
  • /
  • 31 sierpnia 2023

Czynne prawo wyborcze zapisane w Konstytucji RP

Do kwestii posiadania w naszym kraju czynnego prawa wyborczego odwołuje się artykuł 62 Konstytucji, stanowiący, że:

„Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych”.

Różnice między systemem wyborczym w Polsce a innymi krajami EuropyRóżnice między systemem wyborczym w Polsce a innymi krajami EuropyAnna Pakaszewska-Cetera

Wobec powyższego samo skazanie pełnoletniego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej na karę pozbawienia wolności nie odbiera mu czynnego prawa wyborczego, jeśli prawomocny wyrok sądu nie niesie ze sobą ubezwłasnowolnienia lub pozbawienia praw publicznych czy wyborczych.

Czym jest pozbawienie praw publicznych?

Zgodnie z artykułem 40. Kodeksu karnego pozbawienie praw publicznych obejmuje:

• utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego,

• utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego,

• utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego,

• utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych.

Orzeczenie przez sąd pozbawienia praw publicznych następuje w razie skazania na karę pozbawienia wolności na okres nie krótszy niż trzy lata, za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie bądź też za przestępstwa określone w art. 228 § 1 i 3-6, art. 229 § 1 i 3-5, art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 250a § 1 i 2, art. 271 § 3, art. 296a § 1, 2 i 4 oraz art. 305 § 1 i 2 Kodeksu karnego.

Ile procent musi mieć partia żeby wejść do Sejmu?Ile procent musi mieć partia żeby wejść do Sejmu?Anna Pakaszewska-Cetera

Należą do nich m.in. przyjmowanie korzyści majątkowej lub osobistej w związku z pełnieniem funkcji publicznej; udzielanie lub obietnica udzielenia korzyści majątkowej czy też osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną; będąc osobą publiczną lub inną osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu, poświadczenie w nim nieprawdy.

Organizacja wyborów na terenie zakładu karnego

Na mocy 4. paragrafu 12. artykułu Kodeksu wyborczego:

„Komisarz wyborczy tworzy odrębny obwód głosowania w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli w dniu wyborów będzie w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. Nieutworzenie obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby kierującej daną jednostką”.

Spis osadzonych uprawnionych do głosowania w obwodach utworzonych na terenie jednostek penitencjarnych, sporządzany jest we właściwym urzędzie gminy.

Podstawę do tego stanowi wykaz osób, które będą przebywały w tych jednostkach w dniu wyborów.

Ile jest okręgów wyborczych w Polsce?Ile jest okręgów wyborczych w Polsce?Anna Pakaszewska-Cetera

Obowiązek dostarczenia wspomnianego wykazu wyborców do właściwego urzędu gminy spoczywa na dyrektorze aresztu śledczego lub zakładu karnego.

W przypadku wystąpienia konieczności uzupełnienia spisu wyborców o dane osób przybyłych do jednostki penitencjarnej po sporządzeniu wykazu wyborców (wykazu głównego), dyrektor jednostki zobowiązany jest doręczyć do właściwego urzędu gminy dodatkowy wykaz, zawierający dane tych osób.

Analogiczne zasady obowiązują także, jeśli niezbędne jest skreślenie ze spisu wyborców osób, które opuściły jednostkę penitencjarną po sporządzeniu wykazu wyborców (wykazu głównego).

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!