Odpowiedzialność materialna pracownika. Czy szef może mnie obciążyć za kradzieże klientów?

Czy niedobory towarów albo pieniędzy w kasie mogą być powodem pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności materialnej? I jak ma się do tego umowa o odpowiedzialności materialnej?  

Odpowiedzialność materialna pracownika. Czy szef może mnie obciążyć za kradzieże klientów?
  • Mikołaj Frączak
  • /
  • 1 kwietnia 2020

Wielu sprzedawców podpisuje umowę odpowiedzialności materialnej. Warto jednak pamiętać, że taka umowa obowiązuje w związku ze szkodami wywołanymi z powodu niewykonania albo nienależytego wykonania obowiązków przez pracownika. Na mocy takiej odpowiedzialności pracodawca może zażądać od pracownika naprawienia szkody i wypłacenia odszkodowania w pełnej wysokości szkody.

Ważne jest, że skorzystanie z możliwości obciążenia pracownika za straty da się zrealizować tylko wtedy, gdy pracodawca jest w stanie udowodnić, że ten konkretny pracownik zawinił i spowodował szkodę. Kodeks pracy w art. 124 przewiduje, że jeśli pracownikowi powierzono „z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się” pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, to odpowiada on w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

Pracownik będzie również odpowiedzialny za szkodę w innym mieniu, jeśli zostanie to określone w umowie. Ale zawsze pracownik ma możliwość odstąpienia od odpowiedzialności, jeśli będzie w stanie wykazać, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych. Jeśli więc pracodawca nie zagwarantował takich warunków pracy, które nie dawały możliwości prawidłowego zabezpieczenia mienia, to wtedy pracownik może odstąpić od odpowiedzialności.

CZYTAJ TEŻ Ile trwa budowa domu?

Czy można stosować materialną odpowiedzialność zbiorową?

Pracodawca może zażądać podpisania wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie. W takiej sytuacji będzie trzeba podpisać umowę o współodpowiedzialności materialnej. Musi to być przygotowane w formie pisemnej. Inaczej jest nieważne. W takim dokumencie muszą być zawarte proporcje, w jakich pracownicy odpowiadają za konkretne szkody. Jeśli jednak da się udowodnić, że szkoda została spowodowana przez jednego konkretnego pracownika, to on będzie w całości odpowiedzialny za naprawienie szkody, a pozostali, mimo podpisanej umowy o współodpowiedzialności materialnej, mogą odstąpić od takiej odpowiedzialności.

Czy pracownik odpowiada za kradzieże klientów?

Czasem zdarza się, że niektórzy właściciele firm, głównie sklepów, brakami w kasie obarczają sprzedawców. Także w sytuacji, gdy braki wynikają z kradzieży dokonanej przez klientów. Czy jest to zgodne z prawem?

Jak pisaliśmy wcześniej, pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć mienie w firmie tak, by jak najbardziej ograniczyć jego zniszczenie lub stratę. Umowa odpowiedzialności materialnej dotyczy przede wszystkim sprzętu i narzędzi wykorzystywanych przez pracownika. Nawet jeśli pracodawca wyposaży sklep w zwykłe kamery, a kradzieże wciąż się zdarzają, nie może on pociągnąć do odpowiedzialności materialnej pracowników. Wszystko dlatego, że w tym przypadku pracodawca nie dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu mienia. Nawet jeśli zabezpieczy odpowiednio mienie poprzez montaż odpowiedniej jakości kamer, zatrudni ochroniarza, to trudno będzie udowodnić, że do kradzieży doszło z powodu zaniedbania pracownika. Szczególnie, że pracownik może powołać się wtedy na przyczyny kradzieży, które są od niego niezależne. Podstawowym warunkiem żądania od pracownika naprawienia szkody związanej z kradzieżą jest wykazanie, że sam pracownik się do tego przyczynił.

Zupełnie inaczej ma się sprawa niedoboru w kasie. Jeśli jest dobrze zabezpieczona, to wszelkie nieścisłości w rozliczeniach będą rozstrzygane na niekorzyść pracownika. W takiej sytuacji istnieje domniemanie, że pracownik zawinił i nie trzeba przeprowadzać żmudnego postępowania dowodowego. To wszystko zobowiązuje jednak pracodawcę do właściwego zabezpieczenia miejsc, w których przechowywane są środki pieniężne. Pracownik nie musi podpisywać odrębnego dokumentu odpowiedzialności za środki pieniężne.

CZYTAJ TEŻ Jak odrolnić ziemię?

Czy można zwolnić pracownika za „manko” w kasie?

Jeśli pracownik spowoduje „manko” nie zawsze będzie to powód do jego zwolnienia z powodu niedopełnienia obowiązków związanych z odpowiedzialnością za mienie. Pracownika można zwolnić z odpowiedzialności za mienie, jeśli udowodni się niewłaściwą organizację pracy, a także brak odpowiedniego nadzoru i kontroli albo też w sytuacji, jeśli obowiązki zostały powierzone pracownikowi, który nie ma wymaganych kwalifikacji.

Żeby pracownik mógł być pociągnięty do odpowiedzialności, szkoda pracodawcy musi być rzeczywista i wynikać jedynie z niedopilnowania zadań przez pracownika.

Odpowiedzialność za mienie nie jest podstawą do zwolnienia. Oczywiście za „manko” w kasie nie będzie można zwolnić. Zupełnie inaczej jest w sytuacji, jeśli pracownik ukradnie pieniądze z kasy. Wtedy popełnia przestępstwo, a to jest już przesłanka do wypowiedzenia umowy.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!