100 tys. kamer na ulicach Krakowa. Co RODO mówi o prawie do prywatności?

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek mieszkańca Krakowa zaniepokojonego perspektywą umieszczenia przez miasto 3,5 tys. kamer w dzielnicy Prądnik Czerwony, a w ramach dalszych działań nawet do 100 tys.  kamer w całym Krakowie. Na stronie radnego miejskiego, który jest inicjatorem projektu, można przeczytać, że celem systemu jest „redukcja przestępczości pospolitej praktycznie do zera (funkcja dowodowa, pomocy i prewencji)” oraz „zlikwidowanie problemu z zaginięciami osób oraz zwiększenie bezpieczeństwa policjantów i strażników miejskich podczas interwencji w miejscach publicznych”.

Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził zaniepokojenie przedstawionym projektem, w szczególności jego potencjalnym wpływem na prywatność obywateli, związanym ze stałą — praktycznie totalną — obserwacją każdego miejsca w przestrzeni publicznej – informuje RPO. Jak podkreśla, naruszanie sfery prywatnej wzbudza w społeczeństwie duży niepokój. Jest to związane z faktem, że różne formy nadzoru nad jednostką, oparte na nowych technologiach, są coraz bardziej powszechne. Znajduje to odzwierciedlenie w rosnącej liczbie wniosków kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich.

Należy zwrócić uwagę, że prywatność jednostki jest wartością chronioną konstytucyjnie. Artykuł 47 Konstytucji RP zawiera ogólne gwarancje ochrony prywatności, a art. 51 Konstytucji RP odnosi się bezpośrednio do aspektów ochrony prywatności związanych z przetwarzaniem informacji o jednostce. Jak inne konstytucyjnie chronione wartości, prywatność może podlegać ograniczeniom na określonych w Konstytucji RP zasadach. Zasady te zawiera art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ograniczenia te muszą być więc określone w ustawie, nie mogą naruszać istoty prawa do prywatności oraz muszą być konieczne w demokratycznym państwie prawnym dla ochrony wartości (bezpieczeństwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej czy też wolności i praw innych osób) wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP – czytamy w piśmie RPO do Prezydenta Miasta Krakowa.

Jak zauważa RPO:

• od 25 maja 2018 r. zaczęły obowiązywać przepisy RODO dotyczące ochrony danych osobowych, tj. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE;
• Obowiązuje także Ustawa z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.  Jeśli chodzi o kwestie monitoringu wizyjnego, to w przypadku, gdy odnosi się on do danych osobowych (np. wizerunków, cech szczególnych osób i numerów identyfikacyjnych: numerów tablic rejestracyjnych i numerów bocznych pojazdów) mają do niego zastosowanie przepisy RODO oraz przepisy sektorowe wprowadzone m.in. przez uodo.

SPRAWDŹ TEŻ: Rzecznik Praw Obywatelskich broni mieszkańców przed nadmiernym hałasem

Nowy instrument normatywny, jakim jest RODO, wprowadza zasady przetwarzania danych zbieżne ze standardem konstytucyjnym – ocenia RPO. Zwraca uwagę na ujętą w art. 5 ust. 1 lit. c RODO zasadę minimalizacji danych, zgodnie z którą dane muszą być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane.

Biorąc pod uwagę opisany wyżej standard konstytucyjny oraz zasady przyjęte w RODO Rzecznik Praw Obywatelskich wyraża poważne wątpliwości co do adekwatności proponowanego środka do zamierzonych celów. Należy uwzględnić, że jeśli system zostanie wprowadzony w całym Krakowie, to każdy z mieszkańców będzie obserwowany w każdym momencie, w którym będzie się znajdował w sferze publicznej. Będą w ten sposób rejestrowane m.in. wszystkie miejsca, do których się uda oraz osoby, z którymi się spotka. Istnienie takiego systemu stanowi niebywałe pole do nadużyć i w ocenie RPO powinno być dokładnie przeanalizowane, szczególnie wobec opisanych w literaturze społecznych konsekwencji wprowadzania tego typu nadzoru – czytamy w piśmie RPO.

Jak instruuje prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, administrator podejmujący decyzję o wprowadzeniu monitoringu musi pamiętać o przeprowadzeniu oceny skutków dla ochrony danych. Zgodnie z art. 35 ust. 1 RODO, jeżeli dany rodzaj przetwarzania — w szczególności z użyciem nowych technologii — ze względu na swój charakter, zakres, kontekst i cele z dużym prawdopodobieństwem może powodować wysokie ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych, administrator przed rozpoczęciem przetwarzania musi wykonać ocenę skutków planowanych operacji przetwarzania dla ochrony danych osobowych. Według art. 35 ust. 3 lit. c RODO, ocena jest obowiązkowa dla systematycznego monitorowania na dużą skalę miejsc dostępnych publicznie.

Artykuł 35 ust. 7 RODO stanowi, że ocena zawiera co najmniej:

• systematyczny opis planowanych operacji przetwarzania i celów przetwarzania, w tym, gdy ma to zastosowanie do prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora;
• ocenę, czy operacje przetwarzania są niezbędne oraz proporcjonalne w stosunku do celów;
• ocenę ryzyka naruszenia praw lub wolności osób, których dane dotyczą;
• środki planowane w celu zaradzenia ryzyku, w tym zabezpieczenia;  
• środki i mechanizmy bezpieczeństwa mające zapewnić ochronę danych osobowych oraz wykazać przestrzeganie rozporządzenia, z uwzględnieniem praw i prawnie uzasadnionych interesów osób, których dane dotyczą i innych osób, których dotyczy sprawa.

Na podstawie materiałów Rzecznika Praw Obywatelskich

SPRAWDŹ TEŻ: Czy za smog należy się zadośćuczynienie?

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.