Polskie ubóstwo ma twarz starej kobiety - niskie emerytury dla kobiet

• Alicja Skibińska
• /
• 1 października 2019

Różnice w wysokościach emerytur kobiet i mężczyzn

Przeciętna wartość świadczenia emerytalnego w Polsce to obecnie 2079,37 zł brutto. Niestety przedstawiciele obu płci nie mogą pochwalić się podobną zasobnością portfela. Jak się okazuje, starsi mężczyźni otrzymują średnio 2710,61 zł brutto, zaś kobiety... tylko 1681,26 zł brutto. W dodatku ta dysproporcja tylko się pogłębia.

Patrząc na wykres z proporcjami pomiędzy emeryturami dla pań i panów, nietrudno zauważyć, że im wyższa wysokość świadczeń, tym mniejszy udział tych pierwszych i odwrotnie – im niższa wartość, tym częściej otrzymują ją właśnie kobiety. Wśród osób pobierających zaledwie od 500 do 700 zł brutto aż 90,4% stanowią emerytki. W grupie otrzymujących 5000 zł brutto i więcej jest ich już tylko 14,1%.

Tylko niecałe 2% starszych kobiet pobiera emeryturę wyższą niż 4000 zł brutto. Od 3000 do 4000 zł brutto z ZUS otrzymuje zaś co dwudziesta z nich.

Co oznacza przejście na emeryturę w czerwcu i dlaczego nie warto tego robić? Alicja Skibińska

Skąd takie dysproporcje?

Dlaczego tak wiele Polek na emeryturze żyje w ubóstwie, podczas gdy ich mężowie, bracia i inni rówieśnicy płci męskiej stanowią znakomitą większość osób mogących liczyć na wysokie świadczenia? Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka. Po pierwsze: nie od dziś wiadomo, że kobiety statystycznie są gorzej wynagradzane niż mężczyźni. Według danych GUS płace pań są aż o 18% mniejsze niż te, które otrzymują panowie. Niższe pensje przekładają się na niższe składki do ZUS, a te – na mniejsze kwoty świadczeń pobieranych w starszych latach. W przypadku osób obecnie aktywnych zawodowo dochodzi problem wypłacania części wynagrodzenia „pod stołem” lub podpisywanie umów o dzieło zamiast tych o pracę. Zwiększające się koszty ponoszone przez pracodawców skłaniają ich do sięgania po nie do końca uczciwe praktyki, zaś pracownicy i pracownice nierzadko sami się na nie zgadzają, woląc otrzymać więcej gotówki niż mglistą obietnicę wyższej emerytury w przyszłości. Trudno się temu dziwić, biorąc pod uwagę ciągły wzrost kosztów życia.

Między 2015 a 2018 rokiem przeciętna wysokość bieżących rachunków gospodarstwa domowego wzrosła aż o 61%! Niestety takie rozwiązanie może wydawać się korzystne jedynie doraźnie, zaś w dłuższej perspektywie przynosi opłakane skutki w postaci bardzo niskich świadczeń emerytalnych. W złej sytuacji są również osoby wykonujące swoją pracę w oparciu o „umowę śmieciową” (która nie wymaga opłacania składek ZUS) oraz przedsiębiorcy. Statystyki niestety pokazują, że ci ostatni mają najniższe świadczenia emerytalne ze wszystkich grup zawodowych.

Osobnym problemem jest niska aktywność zawodowa wśród kobiet. W 2016 roku aż 25% Polek w wieku 20-49 lat było biernych zawodowo, czyli nie pracowało i nie poszukiwało zatrudnienia. W ogromnej liczbie przypadków o takiej decyzji przesądzały względy rodzinne, np. opieka nad dziećmi lub rodzicami w podeszłym wieku. Niestety w naszym społeczeństwie wciąż panuje silne przekonanie, że tego typu obowiązki powinny spoczywać wyłącznie lub głównie na kobiecych barkach. Nie bez znaczenia są także czynniki ekonomiczne: jeśli któryś z partnerów ma zrezygnować z aktywności zawodowej, na ogół jest to ten, który zarabia mniej. Czyli najczęściej kobieta. Warto jednak zaznaczyć, że taki wybór może mieć dla niej przykre konsekwencje za 20 lub 30 lat.

Domy opieki dla seniorów – jak wybrać placówkę i ile trzeba zapłacić za dobrą opiekę? Alicja Skibińska

Wątpliwe przywileje

Ze stereotypową rolą kobiet oraz ich naturalnymi cechami biologicznymi wiąże się także kolejna przyczyna ich niższych emerytur. To właśnie matki w przeważającej większości korzystają nie tylko z urlopów macierzyńskich, ale również rodzicielskich i wychowawczych. I choć od pewnego czasu są one okresami składkowymi, warto zaznaczyć, że państwo pokrywa składki od zasiłku, który jest niższy niż pensja. W tym czasie ojcowie dzieci zarabiają sto procent swojej normalnej płacy, a co za tym idzie – odprowadzają równie wysokie składki jak zwykle. Oprócz tego kobiety znacznie częściej opiekują się swoim potomstwem podczas choroby, a ten czas nie należy już do okresów składkowych.

Innym wątpliwym przywilejem jest zróżnicowanie wieku emerytalnego, który od niedawna wynosi 60 lat dla kobiet oraz 65 dla mężczyzn. W praktyce to zróżnicowanie oznacza, że nawet jeśli dwie osoby różnej płci zgromadziły taki sam kapitał na ten cel, zostanie on podzielony na różną liczbę wypłat. Na wysokość świadczeń wpływają wysokość sumy ze składek oraz oczekiwana długość życia na emeryturze. Przeciętna Polka przechodząca na emeryturę w wieku 60 lat ma za sobą mniej więcej 30-35 lat aktywności zawodowej, a przed sobą ok. 20 kolejnych lat życia. Mężczyzna kończący aktywność zarobkową w wieku 65 lat ma odpowiednio dłuższy staż pracy oraz krótszy okres, podczas którego będzie pobierał świadczenia – trudno się więc dziwić, że są one wyższe.

Choć wiele pań ucieszyło się ze specjalnych względów w kwestii wieku emerytalnego, w rzeczywistości te warunki nie są dla nich zbyt korzystne. W miarę możliwości warto więc wydłużyć okres dalszej pracy zawodowej – każdy rok opóźnienia przejścia na emeryturę skutkuje wzrostem świadczenia o ok. 8%. Oczywiście kwestia ta jest indywidualna, w związku z czym przed podjęciem decyzji najlepiej skonsultować się z doradcą, który pomoże nam dokładnie wyliczyć spodziewane korzyści.

CZYTAJ TEŻ W 2019 roku wyższe świadczenia honorowe dla każdego 100-latka

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.