Jak ogłosić upadłość konsumencką?

• Rafał Stępniewski
• /
• 7 lutego 2019

Postępowanie upadłościowe wszczynane jest tylko na wniosek konsumenta. Wniosku nie może złożyć ani wierzyciel, ani prokurator, ani organizacja społeczna. Postępowania nie może także prowadzić sąd z urzędu.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna, która:

• nie prowadzi działalności gospodarczej,
• przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej, jeśli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru upłynął rok.

Elementy wniosku

W każdym wniosku o ogłoszenie upadłości powinny znaleźć się:

• dane konsumenta – imię, nazwisko, PESEL, dokładny adres zamieszkania;
• wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników – cały majątek, m.in. nieruchomości, samochody, papiery wartościowe, sprzęt RTV i AGD, pieniądze;
• wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek konsumenta z podaniem dokładnego adresu;
• spis wierzycieli z ich adresami i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty — wszystkie wierzytelności wymagalne i niewymagalne, majątkowe i niemajątkowe, w tym również stwierdzone tytułami egzekucyjnymi, np.: prawomocnymi wyrokami sądów;
• spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu, w jakim dłużnik kwestionuje ich istnienie — wszystkie wierzytelności, które konsument uważa za nienależne;
• lista zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w tym hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych — wszystkie zabezpieczenia ustanowione na majątku konsumenta;
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek, a także ich uprawdopodobnienie;
• pisemne oświadczenie konsumenta, że nie zachodzą negatywne przesłanki ogłoszenia upadłości.

Aby ułatwić pracę sądowi i syndykowi oraz usprawnić procedurę, warto poinformować o toczących się przeciwko konsumentowi lub z jego udziałem postępowaniach sądowych, egzekucyjnych i administracyjnych, z podaniem nazwy sądu, komornika, organu administracyjnego, adresu oraz sygnatury.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoznaje sąd właściwy dla miejsca pobytu dłużnika. Sędzia może przeprowadzić postępowanie dowodowe na podstawie dokumentów załączonych do wniosku.

Kiedy sąd oddali wniosek?

Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenta, jeżeli:

• konsument doprowadził do swojej niewypłacalności, albo zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa — np. zaciągnął pożyczkę nie zamierzając jej spłacić; swoim zachowaniem doprowadził do zmniejszenia wypłacanego mu wynagrodzenia za pracę;

• prowadzono już w stosunku do konsumenta konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta — np. w trakcie wcześniejszego postępowania konsument zataił istotne informacje, co doprowadziło do prawomocnego umorzenia;

• w stosunku do konsumenta we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty — konsument nie wykonywał planu spłaty, nie składał sprawozdań, zatajał źródła przychodu;

• konsument miał obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca, a tego nie zrobił;

• konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niepełne dane;

• w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku, w stosunku do konsumenta toczyło się już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem;

• czynność prawna konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Ustalenie listy wierzycieli i likwidacja majątku upadłego

Po ogłoszeniu upadłości dłużnika rozpoczynają się równolegle dwa etapy:

• zgłaszanie przez wierzycieli swoich wierzytelności oraz ustalenie listy wierzytelności,
• likwidacja majątku dłużnika.

Zgłaszanie wierzytelności ma na celu ustalenie liczby wierzycieli oraz wysokości przysługujących im wierzytelności. Likwidacja majątku upadłego oznacza zaś sprzedaż dokonywaną przez syndyka pod nadzorem sędziego komisarza.

Syndyk podejmuje następujące czynności:

• ustalenie składu i wartości masy upadłości;
• sporządzenie listy wierzytelności;
• sprzedaż majątku i podział uzyskanych w ten sposób środków między wierzycieli ujętych na liście wierzytelności.

Zakończeniem etapu likwidacji masy upadłości jest spieniężenie wszystkich jej składników. Zostaną one wykorzystane do realizacji kolejnego etapu postępowania, czyli podziału masy upadłości — rozdysponowaniu na spłatę wierzycieli ujętych na liście wierzytelności i pokrycie kosztów postępowania.

Plan spłaty i umorzenie zobowiązań

Elementem postępowania upadłościowego, następującym po likwidacji majątku, jest ustalenie przez sąd planu spłaty. Obejmuje on część niezaspokojonych wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości oraz wszystkie wierzytelności przypadające za czas po jej ogłoszeniu. Sąd ustala jaka część dochodów konsumenta przeznaczana będzie na zaspokojenie wierzytelności i w jakim okresie konsument będzie miał wykonywać plan spłaty.

Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego w zakresie zaspokojenia jego potrzeb oraz osób pozostających na jego utrzymaniu. W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd określa:

• w jakim zakresie i w jakim czasie (nie dłuższym niż 36 miesięcy, w niektórych przypadkach 54 miesięcy) konsument będzie musiał spłacać zobowiązania wynikające z listy wierzytelności,
• jaka część zobowiązań powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty.

Plan spłaty jest jednocześnie okresem próby, w którym badana jest uczciwość i rzetelność konsumenta. Jeżeli prawidłowo będzie wykonywał on swoje zobowiązania, może liczyć na umorzenie części albo całości wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości.

Sąd ustala plan spłaty po wysłuchaniu syndyka, wierzycieli i konsumenta. Nie jest związany propozycjami konsumenta, jeśli jednak przedstawi on racjonalne i ekonomicznie uzasadnione propozycje, sąd może wziąć je pod uwagę. Po wykonaniu przez konsumenta planu spłaty sąd umarza pozostałe zobowiązania — następuje oddłużenie.

Propozycje układowe

Alternatywą dla planu spłaty są propozycje układowe konsumenta. Może on przedstawić warunki likwidacji i restrukturyzacji majątku oraz wierzytelności, np.:

• propozycję rozłożenia wierzytelności na raty na dłuższy okres (renegocjacja kredytu);
• propozycję zachowania określonego składnika majątkowego;
• propozycję odroczenia płatności danej wierzytelności.

Zawarcie przez konsumenta z wierzycielami układu musi być uprawdopodobnione. Propozycje powinny być ekonomicznie uzasadnione i dostosowane do sytuacji konsumenta, w tym jego zdolności zarobkowych. Układ zostanie zawarty, jeżeli wypowie się za nim większość uprawnionych do głosowania wierzycieli, mających łącznie co najmniej dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

Po ogłoszeniu przez sąd upadłości konsumenckiej wstrzymane są wszystkie prowadzone przez komornika działania egzekucyjne. Upadłość konsumencka osób fizycznych prowadzi do całkowitego oddłużenia. Oznacza ono bankructwo konsumenckie — może dojść do utraty mieszkania, samochodu, przedmiotów wartościowych. Dzięki temu rozpoczyna się jednak nowy etap — bez długów, które prawdopodobnie nigdy nie byłyby spłacone.

Na podstawie materiałów Ministerstwa Sprawiedliwości

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.